RAID (رید) چیست؟ انواع، کاربردها و دلایل اهمیت برای سرورها

RAID رید یا راید (مخفف Redundant Array of Independent Disks) یا همان “آرایه چندگانه دیسک‌های مستقل” یک فناوری ذخیره‌سازی است که چند هارد دیسک فیزیکی را در باهم به شکل یک هارد واحد ترکیب می‌کند تا کارایی و پایداری داده‌ها را افزایش دهد. با استفاده از RAID می‌توان اطلاعات را بر روی چند دیسک پخش کرد تا هم سرعت خواندن/نوشتن بالا رود و هم در صورت خرابی یک دیسک، داده‌ها از بین نروند. البته باید خاطرنشان کرد که RAID جایگزین بکاپ نیست.

این فناوری نقش مهمی در زیرساخت‌های IT دارد؛ برای مثال از در دیتاسنترها و سرورهای سازمانی برای اطمینان از دسترس‌پذیری مداوم داده‌ها و محافظت در برابر خرابی سخت‌افزار استفاده می‌شود. در این مقاله به صورت جامع انواع RAID و تفاوت‌های آن‌ها، مزایا و معایب هر مدل، پیاده‌سازی سخت‌افزاری یا نرم‌افزاری و نکات مهم در انتخاب و پیاده‌سازی RAID بررسی خواهد شد. با ما در آرتیان همراه باشید.

RAID چیست و چگونه کار می‌کند؟

RAID چیست؟ چطور از RAID استفاده می‌شود و چگونه کار می‌کند؟ تعریف RAID ساده است: یک روش برای مجازی‌سازی فضای ذخیره‌سازی که چندین هارد دیسک فیزیکی (HDD یا SSD) مستقل را به یک یا چند واحد منطقی بزرگ‌تر، سریع‌تر یا امن‌تر تبدیل می‌کند. سیستم‌عامل یا برنامه‌ها این مجموعه از دیسک‌ها را تنها به‌عنوان یک درایو واحد می‌بینند و از پیچیدگی‌های داخلی آن بی‌خبرند.

بر اساس مقاله TechTarget فناوری RAID انواع روش‌های استریپینگ (Striping)، آینه‌سازی (Mirroring) و محاسبه توازن (Parity) را به کار می‌گیرد تا بتواند از چند دیسک یک آرایه بزرگ و قابل اعتماد بسازد.

آشنایی با مفاهیم پایه RAID: Striping Mirroring و Parity

برای درک کلی فناوری RAID، سه مفهوم بنیادین وجود دارد:

1. تقسیم داده (Striping): شکستن بلوک‌های بزرگ داده به بخش‌های کوچک‌تر و نوشتن هم‌زمان آن‌ها روی دیسک‌های مختلف برای افزایش سرعت.
2. تکثیر داده (Mirroring): ذخیره‌ی یک نسخه‌ی دقیق از هر بلوک روی دیسک دوم یا بیشتر برای افزایش قابلیت بازیابی در صورت خرابی.
3. کد توازن (Parity): محاسبات ریاضی ساده (مثل XOR) که یک بلوک اضافی برای بازسازی اطلاعات ایجاد می‌کند.

سیستم‌عامل یا کنترلر RAID همه‌ی این دیسک‌ها را به‌عنوان یک درایو واحد می‌بیند، اما پشت صحنه هر سطح RAID ترکیبی از همین مفاهیم است.

• در RAID 0 فقط از «تقسیم داده» استفاده می‌شود؛ بلوک‌ها روی چند دیسک موازی نوشته می‌شوند و سرعت بسیار بالا می‌رود، ولی هیچ نسخه‌ی پشتیبانی ساخته نمی‌شود.
• در RAID 1 هر بلوک داده روی دو دیسک (یا بیشتر) «تکثیر» می‌شود تا اگر یک دیسک خراب شد، نسخه‌ی دیگر در دسترس باشد.
• در RAID 5 و RAID 6 علاوه بر تقسیم داده، بلوک‌های «کد توازن» (Parity) بین دیسک‌ها توزیع می‌شود تا در صورت خرابی یک (RAID 5) یا دو دیسک (RAID 6) بتوان اطلاعات را بازیابی کرد.

ساختار و ترکیب داده در انواع RAID

انتخاب بهترین RAID برای سرور (برای فهم بهتر این که سرور چیست روی لینک کلیک کنید) یک قدم مهم است. در جدول زیر ترکیب مکانیسم‌های «استریپینگ»، «آینه‌سازی» و «توازن» در سطوح رایج RAID نمایش داده شده است. با مقایسه این سطوح می‌توانید سرعت، میزان تحمل خطا و هزینه ذخیره را با هم بسنجید.

هرچه سطح RAID بالاتر باشد، تحمل خطا افزایش یافته اما ظرفیت مفید کاهش پیدا می‌کند. انتخاب مناسب‌ترین سطح RAID به نیاز شما از نظر سرعت، حجم داده، میزان تحمل خطا و بودجه بستگی دارد.

بیشتر بخوانید: انواع سرورها: کاربردها، ویژگی‌ها و موارد استفاده

RAID چه مشکلی را حل می‌کند؟

فناوری RAID سه نیاز اصلی را هم‌زمان برطرف می‌کند:

1. افزایش سرعت I/O
   با تقسیم موازی داده‌ها (Striping) روی چند هارد، بار کاری خواندن/نوشتن بین دیسک‌ها پخش می‌شود و پاسخ‌گویی سیستم به‌طور محسوسی بهبود می‌یابد.
2. افزایش پایداری و تحمل خطا
   با آینه‌سازی (Mirroring) یا توازن (Parity) روی دیسک‌های اضافی، هرگونه خرابی یک یا چند دیسک قابل جبران است و سرور تا زمان جایگزینی دیسک معیوب ادامه به کار می‌دهد.
3. تأمین ظرفیت بزرگ‌تر
   ترکیب چند هارد در یک آرایه، حجم کل بیشتری (مثلاً ۲×۱۲۰ گیگابایت در RAID 0) به سیستم‌عامل ارائه می‌کند.

به‌عبارت دیگر، RAID ضمن بالا بردن عملکرد، اطمینان می‌دهد که سرویس‌های حیاتی، از بانک‌های اطلاعاتی تا وب‌سرویس‌ها، حتی در مواجهه با خرابی سخت‌افزار دچار قطع دسترسی نشوند.

برای مثال) در یک سرور فایل شرکتی با چهار هارد ۲ ترابایتی و پیکربندی RAID 5، ظرفیت خام برابر ۸ ترابایت است، اما با اختصاص یک هارد به parity، ظرفیت مفید حدود ۶ ترابایت خواهد بود. با استفاده از این آرایه علاوه بر ظرفیت مناسب، در صورت خرابی هر یک از هاردها قابلیت بازیابی اطلاعات را حفظ می‌کند و عملیات خواندن هم به سرعت قابل اجراست.

معرفی انواع RAID

سطوح مختلفی از RAID وجود دارند که هرکدام برای کاربرد خاصی بهینه‌سازی شده‌اند. پرکاربردترین انواع RAID انواع 0، 1، 5، 6، 10، 50 و 60 هستند؛ البته انواع دیگری مثل 2,3,4 هم وجود دارند که کمتر استفاده می‌شوند و تقریبا منسوخ شده‌اند و RAID5 جایگزین آن‌ها شده. در ادامه، مهم‌ترین و پرکاربردترین آن‌ها را بررسی می‌کنیم.

RAID 0: سرعت بدون افزونگی

در RAID 0، داده‌ها به چند بلوک تقسیم و به‌صورت هم‌زمان (استریپ) بین چند دیسک توزیع می‌شوند. این ساختار حداکثر کارایی را در سرعت خواندن/نوشتن فراهم می‌کند و برای سناریوهایی با نیاز به پهنای باند بالا مثل رندرینگ ویدئو یا محیط‌های cache مناسب است.

با این حال، RAID 0 هیچ نوع افزونگی یا تحمل خطایی ندارد؛ خرابی یک دیسک مساوی است با از بین رفتن کل آرایه.

مزایا:

• افزایش شدید سرعت خواندن و نوشتن (تا n برابر دیسک تکی)
• امکان تجمیع ظرفیت چند دیسک به یک حجم منطقی

معایب:

• فاقد تحمل خطا
• خرابی یک دیسک به معنی از دست رفتن کل داده‌ها

RAID 1: آینه‌سازی برای حفاظت از داده‌ها

RAID 1 داده‌ها را به‌طور کامل روی دو یا چند دیسک ذخیره می‌کند (mirroring). در صورت خرابی یک دیسک، نسخه آینه‌ای باقی می‌ماند و داده‌ها از بین نمی‌روند. این سطح معمولاً در سیستم‌هایی که حفظ اطلاعات مهم است مثل دیتابیس‌ها یا سیستم‌عامل سرور استفاده می‌شود.

مزایا:

• افزونگی کامل داده (اطمینان بالا)
• افزایش سرعت خواندن (امکان خواندن موازی از چند دیسک)

معایب:

• هزینه بالا (فقط نیمی از ظرفیت مفید است)
• سرعت نوشتن محدود به سرعت یک دیسک (داده باید دو بار نوشته شود)

RAID 5: تعادل بین کارایی، افزونگی و هزینه

در این سطح، داده‌ها به همراه بلوک‌های parity به‌صورت چرخشی روی همه دیسک‌ها نوشته می‌شوند. RAID 5 تحمل خرابی یک دیسک را دارد و در صورت خرابی، داده‌ها از روی parity بازسازی می‌شوند. برای سرورهای عمومی، NAS، و سیستم‌های مجازی‌سازی بسیار مناسب است.

مزایا:

• سرعت خواندن بالا
• تنها یک دیسک به عنوان parity (افزایش ظرفیت مفید)
• مناسب برای بسیاری از کاربردهای سازمانی

معایب:

• نوشتن کندتر به دلیل محاسبه parity
• در صورت خرابی دوم هنگام بازسازی، کل داده از بین می‌رود

RAID 6: تحمل دو خرابی همزمان

RAID 6 مانند RAID 5 عمل می‌کند، با این تفاوت که دو مجموعه parity برای هر بلاک ذخیره می‌شود. بنابراین در صورت خرابی دو دیسک باز هم داده‌ها باقی می‌مانند. مناسب برای سیستم‌هایی با داده‌های حیاتی و آرایه‌های بزرگ است.

مزایا:

• تحمل خرابی همزمان دو دیسک
• خواندن سریع و پایدار
• مناسب برای بکاپ، آرشیو و مراکز داده حساس

معایب:

• کاهش ظرفیت مفید (n-2 دیسک قابل استفاده‌اند)
• نوشتن کندتر از RAID 5 به علت محاسبات دو parity
• نیاز به حداقل ۴ دیسک

RAID 10 (1+0): ترکیب آینه‌سازی و نواربندی

RAID 10 ترکیبی از RAID 1 و RAID 0 است: ابتدا داده‌ها آینه می‌شوند و سپس بین گروه‌های آینه نواربندی می‌شود. این آرایه عملکرد بسیار بالایی دارد و می‌تواند خرابی هم‌زمان در چند دیسک (اگر در جفت‌های جدا باشد) را تحمل کند.

مزایا:

• سرعت بالا در خواندن و نوشتن
• تحمل چند خرابی در صورتی که دیسک‌های خراب در جفت‌های مختلف باشند
• بازیابی سریع

معایب:

• بازده ذخیره ۵۰٪
• حداقل نیاز به ۴ دیسک و هزینه بالا

RAID 01 (0+1): ترکیب نواربندی و آینه‌سازی

RAID 01 برعکس RAID 10 است: ابتدا نواربندی (RAID 0) انجام می‌شود، سپس مجموعه به‌صورت آینه‌ ذخیره می‌شود. اگر بیش از یک دیسک از یک استریپ خراب شود، داده‌ها از بین می‌رود. به همین دلیل RAID 10 ترجیح داده می‌شود.

مزایا:

• کارایی بالا
• ساختار ساده‌تر نسبت به RAID 10

معایب:

• تحمل خرابی کمتر از RAID 10
• خرابی بیش از یک دیسک در یک استریپ، کل آرایه را نابود می‌کند

RAID 50 (5+0): ترکیبی برای پایداری و سرعت

RAID 50 شامل چند گروه RAID 5 است که توسط RAID 0 به هم متصل شده‌اند. این ساختار نیاز به حداقل ۶ دیسک دارد و برای سازمان‌هایی با بار کاری بالا و نیاز به تحمل چند خرابی بسیار مناسب است.

مزایا:

• سرعت بالاتر نسبت به RAID 5 تکی
• بازسازی سریع‌تر
• تحمل چند خرابی (در گروه‌های جدا)

معایب:

• هزینه و پیچیدگی بالا
• نیاز به کنترلر پیشرفته و پیکربندی دقیق

RAID 60 (6+0): راهکاری حرفه‌ای برای مراکز داده

RAID 60 ترکیبی از RAID 6 و RAID 0 است. چند آرایه RAID 6 به صورت موازی استریپ‌بندی می‌شوند. تحمل خرابی دو دیسک در هر گروه را دارد و برای حجم‌های عظیم داده با نیاز به اطمینان بسیار بالا مناسب است.

مزایا:

• تحمل خرابی بالا در چند گروه
• پایداری مناسب برای محیط‌های حیاتی
• مقیاس‌پذیر برای سیستم‌های بزرگ

معایب:

• هزینه بسیار بالا
• کاهش محسوس سرعت نوشتن به‌دلیل محاسبه دو parity
• نیاز به حداقل ۸ دیسک

توجه: سه مورد زیر تقریبا منسوخ هستند و فقط برای درک بهتر موضوع و تکمیل انواع RAID آورده شده‌اند.

RAID2: تصحیح خطای بیت با کد هَمینگ

در RAID 2، داده‌ها به سطح بیت تقسیم شده و با استفاده از دیسک‌های اضافی، کدهای تصحیح خطا (Hamming ECC) تولید و ذخیره می‌شود. این سطح در گذشته برای اصلاح خطای سطح بیت به‌کار می‌رفت اما با وجود هاردهای مدرن که خودشان ECC داخلی دارند، عملاً کاربردی ندارد.

مزایا:

• اصلاح خطای بیت با دقت بالا

معایب:

• پیاده‌سازی پیچیده و نیاز به دیسک‌های زیاد
• کاربرد بسیار محدود در سیستم‌های امروزی

RAID 3: توزیع داده در سطح بایت با دیسک Parity

RAID 3 داده‌ها را در سطح بایت بین چند دیسک توزیع کرده و یک دیسک اختصاصی برای parity دارد. این ساختار عملکرد خوبی برای فایل‌های بزرگ دارد اما در نوشتن تصادفی بسیار کند است؛ زیرا همیشه دیسک parity باید بروزرسانی شود.

مزایا:

• خواندن مؤثر برای فایل‌های بزرگ
• تحمل خرابی یک دیسک (از طریق دیسک parity)

معایب:

• نوشتن تصادفی کند
• استفاده بسیار محدود در معماری‌های مد

RAID 4: توزیع بلاکی با دیسک Parity ثابت

RAID 4 شبیه RAID 3 است با این تفاوت که داده‌ها در بلاک‌های بزرگ‌تر توزیع می‌شوند. امکان خواندن بلاک‌های متفاوت به‌صورت موازی وجود دارد اما در نوشتن همچنان محدودیت به‌روزرسانی دیسک parity باقی‌ست.

مزایا:

• خواندن تصادفی مؤثرتر از RAID 3
• افزودن دیسک جدید بدون نیاز به بازنویسی کل parity

معایب:

• گلوگاه در نوشتن تصادفی به علت دیسک parity
• عملاً توسط RAID 5 جایگزین شده است

نوع RAID	حداقل دیسک	مکانیسم اصلی	تحمل خطا	سرعت خواندن	سرعت نوشتن	بازدهی ظرفیت	کاربرد اصلی
RAID 0	2	نواربندی داده (استریپینگ)	ندارد	بسیار بالا	بسیار بالا	100 درصد	حداکثر سرعت در داده‌های غیرحیاتی
RAID 1	2	آینه‌سازی داده	یک دیسک	بالا	عادی	50 درصد	امنیت بالا، سیستم‌عامل یا داده‌های حساس
RAID 2	>=3	بیت‌استریپینگ با کد Hamming	یک خطای قابل اصلاح	پایین	پایین	پایین	امروزه استفاده نمی‌شود
RAID 3	>=3	استریپینگ بایت با دیسک parity	یک دیسک	بالا	متوسط	پایین	داده‌های پیوسته مانند ویدئو
RAID 4	>=3	بلوک‌استریپینگ + دیسک parity	یک دیسک	بالا	پایین	(n-1)/n	بار خواندن بالا با نوشتن متوسط
RAID 5	>=3	بلوک‌استریپینگ + توازن توزیع‌شده	یک دیسک	بالا	متوسط	(n-1)/n	سرورهای عمومی، فایل سرور
RAID 6	>=4	استریپینگ + دو دیسک توازن	دو دیسک	بالا	پایین	(n-2)/n	آرشیو، داده‌های حیاتی
RAID 10 (1+0)	>=4	گروه‌های آینه‌شده با استریپینگ	یک دیسک در هر گروه	بسیار بالا	بسیار بالا	50 درصد	پایگاه‌داده، عملکرد بالا
RAID 01 (0+1)	>=4	استریپینگ روی گروه‌های آینه‌شده	خرابی یک گروه کامل	بالا	بالا	50 درصد	کمتر استفاده می‌شود
RAID 50 (5+0)	>=6	گروه‌های RAID 5 با استریپینگ	یک دیسک در هر گروه	بالا	بالا	متغیر بسته به گروه‌ها	سیستم‌های نیازمند سرعت و تحمل خطا
RAID 60 (6+0)	>=8	گروه‌های RAID 6 با استریپینگ	دو دیسک در هر گروه	بالا	متوسط	متغیر بسته به گروه‌ها	دیتاسنترها با امنیت و پایداری بالا

بیشتر بخوانید: اجزای تشکیل دهنده سرور: راهنمای جامع شناخت قطعات

مقایسه RAID سخت‌افزاری و نرم‌افزاری

پیاده‌سازی RAID به دو روش اصلی انجام می‌شود: نرم‌افزاری و سخت‌افزاری. انتخاب بین این دو به بودجه، نیاز به عملکرد و سطح تخصص بستگی دارد.

RAID نرم‌افزاری چیست؟

در این روش، تمام منطق و محاسبات RAID توسط سیستم‌عامل مدیریت می‌شود. قابلیت پیاده‌سازی RAID نرم‌افزاری در اکثر سیستم‌عامل‌های مدرن مانند ویندوز سرور، لینوکس و macOS وجود دارد.

• مزایا:
  • ارزان یا رایگان: نیازی به خرید سخت‌افزار اضافی نیست.
  • انعطاف‌پذیری: به برند یا مدل خاصی از سخت‌افزار وابسته نیست.
• معایب:
  • بار پردازشی: از منابع پردازنده و حافظه اصلی سیستم برای مدیریت RAID استفاده می‌کند که می‌تواند عملکرد کلی سرور را کاهش دهد.
  • عملکرد ضعیف‌تر: به‌خصوص در سطوح پیچیده‌تر مانند RAID 5 یا 6، عملکرد نوشتن به مراتب پایین‌تر از RAID سخت‌افزاری است.
  • وابستگی به سیستم‌عامل: اگر سیستم‌عامل بوت نشود، دسترسی به داده‌ها ممکن است دشوار شود.

RAID سخت‌افزاری چیست؟

در این روش، یک کنترلر RAID اختصاصی روی مادربرد سرور نصب می‌شود. این کارت دارای پردازنده، حافظه کش و گاهی باتری پشتیبان است و تمام عملیات RAID را به‌صورت مستقل از سیستم‌عامل مدیریت می‌کند.

• مزایا:
  • عملکرد بالا: پردازنده اختصاصی بار را از روی پردازنده اصلی سرور برمی‌دارد.
  • حافظه کش با باتری: اطلاعاتی که در حال نوشته شدن هستند در حافظه کش کنترلر ذخیره می‌شوند. اگر برق قطع شود، باتری پشتیبان اطلاعات کش را تا زمان وصل مجدد برق حفظ کرده و از خرابی داده جلوگیری می‌کند.
  • مستقل از سیستم‌عامل: RAID قبل از بوت شدن سیستم‌عامل پیکربندی و مدیریت می‌شود.
• معایب:
  • هزینه بالا: کنترلرهای سخت‌افزاری قیمت قابل توجهی دارند.
  • پیچیدگی: نیاز به دانش فنی برای نصب و پیکربندی دارد.

RAID نرم‌افزاری یا سخت‌افزاری: چطور انتخاب کنیم؟

• RAID نرم‌افزاری برای سرورهای کوچک، سیستم‌های خانگی، یا کاربردهای غیرحساس که بودجه در آن‌ها محدود است، انتخاب مناسبی است (مثلاً RAID 1 برای سیستم‌عامل).
• RAID سخت‌افزاری برای سرورهای سازمانی، پایگاه داده‌های بزرگ، سیستم‌های مجازی‌سازی و هر محیطی که عملکرد بالا و پایداری حداکثری ضروری است، یک الزام محسوب می‌شود.

کنترلر RAID چیست و چه نقشی دارد؟

کنترلر RAID مغز متفکر یک آرایه RAID سخت‌افزاری است. این قطعه که به شکل یک کارت PCI-Express روی مادربرد نصب می‌شود، وظایف زیر را بر عهده دارد:

• مدیریت دیسک‌ها: شناسایی، گروه‌بندی و نظارت بر سلامت دیسک‌های متصل.
• انجام محاسبات RAID: اجرای عملیات Striping، Mirroring و محاسبه Parity بدون درگیر کردن پردازنده سرور.
• مدیریت خطا: در صورت خرابی یک دیسک، کنترلر به‌صورت خودکار ترافیک را به دیسک‌های سالم هدایت کرده و فرآیند بازسازی را در صورت وجود دیسک زاپاس (Hot Spare) آغاز می‌کند.
• ارائه کش پرسرعت: با استفاده از حافظه DRAM داخلی خود، سرعت عملیات نوشتن را به شکل چشمگیری افزایش می‌دهد.

مزایا و معایب استفاده از RAID در سرورها

RAID هم مانند هر تکنولوژی‌ای خالی از مشکل نیست و در کنار مزایایی که دارد، با چالش‌هایی هم همراه است. در ادامه با برخی از این مزایا و معایب آشنا می‌شویم:

مزایا:

• افزایش سرعت خواندن و نوشتن: به‌خصوص در RAID 0 و RAID 10، عملکرد دیسک‌ها به شدت بهبود می‌یابد.
• افزایش امنیت داده و تحمل خطا: در سطوح افزونه‌دار (Redundant)، خرابی یک یا چند دیسک باعث از دست رفتن داده‌ها نمی‌شود.
• افزایش دسترسی‌پذیری (Uptime): سرویس‌ها حتی در صورت خرابی سخت‌افزاری دیسک، به کار خود ادامه می‌دهند.
• یکپارچه‌سازی فضای ذخیره‌سازی: چندین دیسک کوچک به یک حجم بزرگ و قابل مدیریت تبدیل می‌شوند.

معایب:

• هزینه: نیاز به خرید دیسک‌های بیشتر و در RAID سخت‌افزاری، هزینه کنترلر.
• کاهش ظرفیت قابل استفاده: در تمام سطوح امن، بخشی از فضا برای افزونگی از دست می‌رود.
• پیچیدگی پیاده‌سازی: راه‌اندازی و نگهداری RAID نیازمند دانش فنی است.
• نقطه شکست تکی: در RAID سخت‌افزاری، خرابی خود کنترلر می‌تواند کل آرایه را از دسترس خارج کند (هرچند این اتفاق نادر است).

بیشتر بخوانید: سرور فیزیکی چیست؟

چگونه مناسب‌ترین نوع RAID را برای شبکه خود انتخاب کنیم؟

انتخاب نوع RAID یک تصمیم استراتژیک است و به تعادل بین هزینه، عملکرد، ظرفیت و امنیت بستگی دارد.

انتخاب RAID بر اساس نوع کاربرد

• وب سرور:
  • سیستم‌عامل: RAID 1 برای امنیت و بوت سریع.
  • داده‌های وب‌سایت و پایگاه‌داده: RAID 10 برای عملکرد بالا در پاسخ به درخواست‌های متعدد کاربران.
• پایگاه داده (Database Server):
  • پایگاه داده‌های تراکنشی (OLTP): RAID 10 به دلیل عملکرد فوق‌العاده در عملیات نوشتن تصادفی.
  • انباره داده (Data Warehouse): RAID 5 یا RAID 6 برای حجم بالا و خواندن سریع.
• فایل سرور (File Server):
  • RAID 5 یک انتخاب متعادل و محبوب است.
  • اگر داده‌ها بسیار حیاتی هستند یا حجم آرایه بزرگ است، RAID 6 ارجح است.
• سرور بکاپ و آرشیو:
  • RAID 6 بهترین گزینه است، زیرا ظرفیت بالا و تحمل خطای دو دیسک را همزمان ارائه می‌دهد.
• سرور مجازی‌سازی (Virtualization):
  • RAID 10 برای عملکرد بالا در محیط‌های با ورودی/خروجی سنگین.
  • RAID 6 برای ذخیره‌سازی ماشین‌های مجازی با حجم بالا که عملکرد نوشتن در آن‌ها حیاتی نیست.

مقایسه بر اساس هزینه، عملکرد، تحمل خطا

معیار	بهترین گزینه	گزینه اقتصادی	توضیح
عملکرد	RAID 10	RAID 0	RAID 10 سرعت و امنیت را با هم دارد؛ RAID 0 فقط سرعت.
امنیت	RAID 6	RAID 1	RAID 6 در برابر خرابی دو دیسک مقاوم است؛ RAID 1 در برابر یک دیسک.
ظرفیت	RAID 5	RAID 0	RAID 5 بازدهی ظرفیت خوبی دارد؛ RAID 0 از 100% فضا استفاده می‌کند.
هزینه	RAID 5	RAID 1	RAID 5 تعادل خوبی بین هزینه و امکانات ایجاد می‌کند.

نکات مهم قبل از پیاده‌سازی RAID در شبکه

1. ارزیابی دقیق نیازها: قبل از هر چیز مشخص کنید اولویت شما چیست: سرعت، امنیت یا ترکیبی از هر دو؟ آیا واقعاً به RAID نیاز دارید؟ گاهی یک بکاپ منظم کارآمدتر از یک RAID پیچیده است.
2. RAID جایگزین بکاپ نیست! این مهم‌ترین نکته است. RAID از شما در برابر خرابی سخت‌افزاری دیسک محافظت می‌کند، نه در برابر حذف تصادفی فایل، ویروس، باج‌افزار یا خرابی داده‌ها. همیشه یک استراتژی بکاپ‌گیری مجزا (مانند قانون 3-2-1) در کنار RAID داشته باشید.
3. از دیسک‌های یکسان استفاده کنید: برای بهترین عملکرد و پایداری، از دیسک‌هایی با برند، مدل، ظرفیت و سرعت یکسان استفاده کنید. استفاده از دیسک‌های مخصوص سرور (Enterprise Grade) به جای دیسک‌های رومیزی (Consumer Grade) به شدت توصیه می‌شود.
4. سیستم مانیتورینگ را فعال کنید: کنترلرها و سیستم‌عامل‌ها ابزارهایی برای نظارت بر سلامت آرایه RAID دارند. این ابزارها را پیکربندی کنید تا در صورت بروز مشکل، بلافاصله به شما هشدار دهند.
5. یک دیسک زاپاس آماده (Hot Spare) داشته باشید: اختصاص دادن یک دیسک آماده در آرایه باعث می‌شود که در صورت خرابی یک دیسک، فرآیند بازسازی به‌صورت خودکار و فوری آغاز شود.

جمع‌بندی: آیا RAID انتخاب درستی برای زیرساخت شماست؟

در این مقاله گفتیم تکنولوژی RAID چیست، چه انواع و کاربردهایی دارد و اساسا چه مشکلی را حل می‌کند. در تعریف RAID گفتیم، ابزاری بنیادی و قدرتمند در معماری سرورهای مدرن است که با ترکیب هوشمندانه دیسک‌ها، می‌تواند عملکرد، امنیت و دسترسی‌پذیری داده‌ها را متحول کند. از RAID 0 برای دستیابی به سرعت برق‌آسا گرفته تا RAID 6 برای امنیت فوق‌العاده در برابر خرابی‌های متعدد، و RAID 10 برای تلفیق بهترین‌های هر دو دنیا، گزینه‌ای برای هر نوع نیازی وجود دارد. انتخاب بین پیاده‌سازی سخت‌افزاری و نرم‌افزاری نیز به بودجه و سطح انتظارات شما از عملکرد سیستم بستگی دارد.

با این حال به یاد داشته باشید که انتخاب نوع RAID یک تصمیم یکسان برای همه نیست. این انتخاب باید بر اساس تحلیل دقیق نوع کاربرد، حجم داده‌ها، بودجه و اولویت‌های کسب‌وکار شما صورت گیرد.

مهم‌تر از همه، هرگز فراموش نکنید که RAID یک استراتژی تحمل خطا است، نه یک استراتژی بکاپ. حفاظت از داده‌ها نیازمند رویکردی چندلایه است که در آن RAID و بکاپ مکمل یکدیگرند. برای مشاوره در بیشتر با همکاران ما در آرتیان تماس بگیرید.

سوالات متداول